نویسنده: اولیور مودی – برلین
منبع: نشریه تایمز
مترجم: خراسان‌تمایز
یک مشاور برجسته اقتصادی هشدار داده است که اگر تغییرات جدی در نظام رفاهی آلمان به‌ویژه در حوزه بازنشستگی صورت نگیرد، کشور با کاهش گسترده فرصت‌های شغلی و رشد فقر در میان سالمندان مواجه خواهد شد.
براساس گزارش‌ها، هزینه بازنشستگی آلمان به سالانه بیش از ۴۰۰ میلیارد یورو رسیده و پیش‌بینی می‌شود در دهه آینده این رقم به‌طور چشمگیر افزایش یابد.
وزارت مالیه نیز کسری ۱۷۲ میلیارد یورویی در بودجه تا پایان دهه شناسایی کرده است.
فریدریش مرتس، صدراعظم محافظه‌کار، با بیان این‌که آلمان «سال‌ها بیش از توان واقعی خود هزینه کرده»، تأکید کرده است که کشور دیگر قادر به پرداخت بار مالی کنونی نیست. او نسبت به «شکاف عمیق اقتصادی» هشدار داد و گفت برای حفظ آینده نسل جوان، ناچار به اقدامات ریاضتی سختگیرانه هستیم.
این اظهارات با واکنش تند بئربل باس، وزیر کار و امور اجتماعی از حزب سوسیال‌دموکرات، روبه‌رو شد. او سخنان صدراعظم را «بی‌اساس» خواند.
در همین حال، رئیس‌جمهور فرانک-والتر اشتاین‌مایر، با وجود دفاع از نظام رفاهی به‌عنوان «گنجینه ملی»، اذعان کرد که این ساختار دچار فرسایش شده و نیاز به نوسازی فوری دارد.
درون دولت، گفت‌وگوها بر سر برنامه‌ای با عنوان «پاییز اصلاحات» ادامه دارد؛ طرحی که نخستین محور آن تغییر در کمک‌هزینه بیکاری پایه یا همان «بورگرگلد» است.
مارسل فراتسشر، رئیس انستیتوت تحقیقات اقتصادی آلمان (DIW) و استاد دانشگاه هومبولت برلین، مهم‌ترین تهدید را هزینه‌های بازنشستگی دانست و هشدار داد: «بدون اصلاحات، یا اقتصاد تضعیف و مشاغل از بین می‌روند یا فقر گسترده سالمندان رقم خواهد خورد.»
گزارشی از سوی چهار اقتصاددان دیگر نیز اخیراً منتشر شد که نظام بازنشستگی فعلی را «مواد منفجره اجتماعی» و «تهدیدی جدی» برای آینده اقتصادی کشور توصیف کرده بود.
برآوردها نشان می‌دهد که تا نیمه دهه آینده، به ازای هر دو فرد شاغل یک بازنشسته وجود خواهد داشت و تا سال ۲۰۷۰ این نسبت یک به یک می‌شود. در کنار این، امید به زندگی در میان ۶۵ ساله‌ها از ۱۴ سال در ۱۹۵۰ به ۲۲ سال در زمان حاضر رسیده است.
فراتسشر در کتاب تازه‌اش با عنوان پس از ما، آینده، بومرها (نسل متولد پس از جنگ جهانی دوم) را متهم کرد که فرصت‌های زندگی را از نسل‌های جوان‌تر گرفته‌اند.
او پیشنهاد وضع «مالیات همبستگی بومرها» و همچنین خدمت اجتماعی اجباری یک‌ساله برای بازنشستگان را مطرح کرده است.
این پیشنهادها واکنش‌های زیادی را برانگیخته است، به‌ویژه از سوی راست‌گرایان که آن را خلاف عدالت دانسته‌اند.
بر پایه آمارها، سهم پرداختی برای صندوق‌های بازنشستگی، درمان و مراقبت اجتماعی در حال حاضر ۴۳ درصد از دستمزد متوسط است و احتمال دارد تا پایان دهه به ۴۶ درصد برسد. برای جبران کسری، مالیه‌دهندگان امسال ۱۲۱ میلیارد یورو اضافه پرداخت خواهند کرد؛ رقمی معادل ۳ درصد تولید ناخالص داخلی و بیشتر از کل بودجه دفاعی کشور.
نتایج یک نظرسنجی از شبکه ZDF نشان می‌دهد ۹۴ درصد مردم نگران بحران بازنشستگی هستند، اما تنها ۲۸ درصد به توانایی دولت برای حل این مشکل اعتماد دارند.
در همین حال، دولت در حال بررسی مکانیزمی مشابه دانمارک است تا سن بازنشستگی را بر اساس امید به زندگی افزایش دهد. با این حال، افزایش سن بازنشستگی همواره با مخالفت احزاب سیاسی در آلمان روبه‌رو بوده است.
فراتسشر در نهایت پیشنهاد کرده است که سن بازنشستگی بر اساس میزان درآمد تنظیم شود؛ بدین معنا که افراد پردرآمد دیرتر و افراد کم‌درآمد زودتر به بازنشستگی برسند.
به باور او، این راهکار می‌تواند بخشی از تعادل ازدست‌رفته نظام رفاهی را بازگرداند.
