سیحون کوهسار
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، در پیامی به مناسبت «۶ نوامبر، روز جهانی جلوگیری از سوءاستفاده از محیط زیست در جنگ و درگیری‌های مسلحانه» بر ارتباط تنگاتنگ توسعه پایدار کشورها با کاهش خطرات ناشی از تخریب محیط زیست و تغییرات اقلیمی در درگیری‌ها تأکید کرد.
گوترش در این پیام تصریح کرد: «اگر ما خواهان دستیابی به اهداف توسعه پایدار هستیم، باید با شجاعت و فوریت برای کاهش تهدیدهای ناشی از تخریب محیط زیست و تغییرات آب‌وهوایی در بحبوحه درگیری‌ها اقدام کنیم و متعهد شویم که سیاره خود را در برابر اثرات ناتوان‌کننده جنگ حفاظت کنیم.»
سازمان ملل متحد نیز در بیانیه‌ای به این مناسبت خاطرنشان کرد که اگرچه بشریت همواره تلفات جنگ را بر اساس شمار کشته‌شدگان و زخمی‌شدگان نظامی و غیرنظامی و ویرانی شهرها و منابع معیشتی محاسبه کرده، اما محیط زیست قربانی خاموش و اغلب نادیده گرفته‌شده جنگ‌ها بوده است.
بر اساس این بیانیه: «آلوده شدن چاه‌های آب، سوزانده شدن مزارع و محصولات کشاورزی، نابودی جنگل‌ها، مسمومیت خاک‌ها و کشتار حیوانات برای کسب مزیت نظامی، از جمله پیامدهای مخرب جنگ بر محیط زیست است.»
یافته‌های برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP) نشان می‌دهد که در ۶۰ سال گذشته، دست‌کم ۴۰ درصد از تمامی درگیری‌های داخلی به بهره‌برداری از منابع طبیعی مرتبط بوده‌اند. این منابع هم شامل منابع باارزشی مانند الوار، الماس، طلا و نفت می‌شود و هم منابع کمیابی مانند زمین‌های حاصلخیز و آب.
این نهاد بین‌المللی همچنین هشدار داده که احتمال تکرار درگیری‌های مرتبط با منابع طبیعی، دو برابر بیشتر است.
این روز جهانی در شرایطی فرا می‌رسد که افغانستان از نظر آسیب‌پذیری زیستمحیطی و تأثیرپذیری از تغییرات اقلیمی، در زمره یکی از آسیب‌پذیرترین کشورهای جهان قرار دارد. قطع غیرقانونی درختان، نابودی فضاهای سبز برای ساخت‌وسازهای شهری، برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی و تغییرات آب‌وهوایی، از جمله عواملی هستند که خطرات آلودگی و تخریب محیط زیست را در این کشور شدت بخشیده‌اند.
گفتنی‌است که مجمع عمومی سازمان ملل متحد در پنجم نوامبر سال ۲۰۰۱، ششم نوامبر هر سال را به عنوان «روز جهانی پیشگیری از بهره‌برداری از محیط زیست در جنگ و درگیری‌های مسلحانه» نامگذاری کرد.
