غفار قطبیار، ستاره سینما و از چهره‌های مطرح هنری خراسان‌افغانستان، در سال ۱۳۳۸ خورشیدی در روستای مرشتان، شهرستان رخه استان پنجشیر متولد شد.
او تحصیلات خود را تا پایان دوره دوازدهم در لیسه عالی نادریه کابل به پایان رساند، اما به دلیل مشکلات اقتصادی خانواده، از ادامه تحصیل در دانشگاه بازماند.
شرایط دشوار اقتصادی، او را ابتدا به ایران و سپس به پاکستان کشاند.
نخستین کار هنری وی در نقش منفی بنام “فتح خان” در یک “نمایش‌نامه رادیویی” در پاکستان بود.
قطبیار برای نخستین بار در فلم “زخم زندگی” به ایفای نقش پرداخت و با بازی در فلم “بر باد رفته” به شهرت بسیاری دست یافت.
قطبیار در سال ۱۳۸۳ به خراسان‌افغانستان بازگشت.
و از آن زمان تا واپسین روزهای زندگی، به‌گونه پیوسته در عرصه هنر و سینمای خراسان‌افغانستان فعال ماند. وی در بیش از ۵۰ فیلم و سریال نقش‌آفرینی کرد.
مشهورترین فیلم‌هایی که غفار قطبیار در آن‌ها نقش‌آفرینی کرده، عبارت‌اند از: “برباد رفته” “آواره”، “آیین عشق”، “فرار از مرگ”، “آهنگر”، “انجام” و “دشمن” می‌باشد.
وی بیشتر به‌خاطر ایفای نقش‌های منفی شناخته می‌شد و در پنج سریال مختلف، شخصیت منفی و مرکزی داستان را بر عهده داشته‌است.
یکی از آثار برجسته‌اش که او را به اوج شهرت رساند، فلم “برباد رفته” بود؛ فیلمی که با استقبال گسترده مردم روبه‌رو شد.
از دیالوگ‌های به‌یادماندنی او در این فلم، از جمله “قصه مفت خوشم نمیایه” بود که به‌سرعت در میان کودکان و نوجوانان در کوچه‌پس‌کوچه‌های کابل و دیگر استان‌ها ورد زبان شد.
او در این فلم و دیگر نقش‌هایش از اصطلاحات عامیانه و بومی بهره می‌برد. زمانی که از او در مورد این جملات پرکاربرد پرسیده شد، در پاسخ گفت:
“دیوارها موش داره، موش‌ها گوش”،
“قربان گوشت شوم”،
“قصه مفت خوشم نمیایه”
و چند واژه محلی دیگر که به‌گفته خودش از دل کوچه‌های مردم آمده بود و دوباره به آنجا برگشت.
مرحوم غفار قطبیار در مورد یکی از جملات مشهورش نیز چنین گفته بود:
“تمام این سناریوها را خودم نوشته‌ام و بسیاری از واژه‌ها و اصطلاحاتی چون کله بی‌مغز و طبله شیطان است را آگاهانه در فلم‌هایم گنجانده‌ام؛ چرا که این تعبیرها با وضعیت برخی چهره‌های سیاسی وقت، به‌ویژه رهبران دولت وحدت ملی، مطابقت کامل داشت.”
او در ادامه با زبان طنز و کنایه افزود:
“کله این دو رهبر بی‌مغز بود و طبله شیطان شده بودند که مردم را به روز سیاه رساندند.”
جملاتی که طنز تلخ اجتماعی در آن نهفته بود و بازتابی از انتقادهای هنری او به شرایط سیاسی و اجتماعی آن روزگار به شمار می‌رفت.
غفار قطبیار در مورد وضعیت سینما در خراسان‌افغانستان گفته بود: “واقعیت این است که سینما و هنر در کشور ما وجود ندارد، زیرا در همان چند سینمای محدود هم فقط فلم‌های خارجی نمایش داده می‌شود.”
آخرین آرزوی او برقراری صلح و بهبود وضعیت سینما در خراسان‌افغانستان بود.
وی مردم این سرزمین را مظلوم‌ترین ملت جهان می‌دانست و گفته بود: “هر روز به گونه‌ای قربانی می‌شوند؛ از خدا می‌خواهم بر این ملت عزتمند و رنجدیده رحم کند.”
این هنرمند پرآوازه، پس از سال‌ها تلاش در عرصه سینما، سرانجام در سن ۶۰ سالگی، روز دوشنبه (۱۸ سنبله/شهریور) ۱۳۹۸، چشم از جهان فرو بست.
گردآورنده: آرزو پرنیان
