یادداشت: تایب احمد
در حالی‌که گروه طالبان چهارمین سالروز بازگشت به قدرت را روز گذشته ( ۲۴ اسد/مرداد) با برگزاری محافل رسمی، سخنرانی‌ها و جشن‌هایی در کابل و شماری از شهرهای دیگر “روز پیروزی” می‌خوانند، خراسان‌افغانستان همچنان درگیر بحران‌های عمیق انسانی، سیاسی و اجتماعی است.
این مناسبت در سه جبهه کاملاً متضاد بازتاب یافته است: تجلیل در درون قدرت، اعتراض در بیرون و رنج در دل مردم.
طالبان در ۱۵ اگست ۲۰۲۵ ( ۲۴ اسد/مرداد ۱۴۰۴) همانند سال‌های گذشته، این روز را نقطه عطفی در تاریخ خود دانسته و با تبلیغات گسترده آن را “موفقیت تاریخی” عنوان کردند.
محافل بزرگداشت، برنامه‌های رسمی و حضور گسترده چهره‌های طالبان در رسانه‌های تحت کنترل شان، تلاش برای تثبیت این گروه به‌عنوان نظام حاکم را نشان می‌دهد.
در سوی مقابل، چهره‌های سیاسی مخالف گروه طالبان، در بیانیه‌ها و نشست‌های آنلاین، این روز را آغاز فاجعه‌ای ملی توصیف کرده‌اند.
آنان با انتقاد از سرکوب آزادی‌ها، نبود مشروعیت، و نقض سیستماتیک حقوق زنان، خواهان افزایش هماهنگی در میان جریان‌های سیاسی و آغاز فاز جدیدی از مبارزه شدند.
فرماندهان جبهه‌های ضد گروه طالبان نیز به مناسبت این روز، مردم را به خیزش عمومی و ایستادگی در برابر آنچه “اشغال سیاسی و فکری” خوانده‌اند، دعوت کرده‌اند.
آن‌ها با تأکید بر ناتوانی گروه طالبان در مدیریت کشور، گفته‌اند که باید برای تغییر سرنوشت، در میدان‌های مقاومت ایستاد.
در این میان، نهادهای مدنی، به‌ویژه جنبش‌های اعتراضی زنان، بار دیگر ۱۵ اگست را سیاه‌ترین روز تاریخ نامیده در کشورهای مختلف دست به اعتراض زدند و با شعارهایی در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، نسبت به ادامه سیاست‌های زن‌ستیزانه، سرکوب فرهنگی، تعصب و آپارتایدجنسیتی اعتراض کردند.
و از دنیا خواستند حکومت این گروه را به رسمیت نشناخته رهبران آن را منحیث ناقضین حقوق بشر به دادگاه بکشانند.
اما شاید عمیق‌ترین تصویر، وضعیت مردمی باشد که دیگر نه توان فریاد دارند، نه رمق مبارزه.
میلیون‌ها تن زیر بار سنگین فقر، بیکاری، فشار روانی و سرکوب در سکوت به سر می‌برند.
در روزهای اخیر، منابع محلی از افزایش نگران‌کننده آمار خودکشی در خراسان‌افغانستان خبر داده‌اند که نشانه‌ای دردناک از بن‌بست اقتصادی و روانی گسترده مردم در کشور است.
چهار سال پس از سقوط نظام جمهوریت، کشور به دورترین نقطه‌ی از ثبات، رفاه و آزادی رسیده‌است.
در حالی‌که یک طرف در حال برپایی جشن است، سوی دیگر در سکوت مرگ‌بار به‌دنبال راهی برای زنده‌ماندن می‌گردد.
