سیحون کوهسار
زنان خراسان‌افغانستان که از ستم گروه طالبان گریخته و به ایران پناه آورده‌اند، با شرایطی بس دشوارتر از آنچه تصور می‌کردند روبرو شده‌اند.
آنان‌که برای نجات جان و حفظ کرامت انسانی خود راهی ایران شدند، اکنون در چرخه‌ای از تبعیض، محرومیت و ناامیدی گرفتار اند.
ملیحه موسوی، دختر بیست ساله‌ای که سه سال پیش همراه خانواده به ایران آمد، از رویای تحصیل و زندگی بهتر می‌گوید که به یأس تبدیل شده است.
او که در خراسان‌افغانستان تا صنف یازدهم درس خوانده بود، اکنون نه تنها امکان ادامه تحصیل ندارد، بلکه مجبور به کارهای سخت با دستمزد ناچیز است.
او گفت: “مهاجران را فقط برای کارهای دشوار می‌خواهند و نصف دستمزد معمول را هم به موقع پرداخت نمی‌کنند.”
بانو نوری که در حکومت پیشین وکیل مدافع بود و به دلیل فعالیت‌هایش علیه گروه طالبان مجبور به فرار شد، از وضعیت دشوار مهاجران غیرقانونی در ایران می‌گوید: “زندگی برای همه شهروندان خراسان‌افغانستان در ایران سخت شده‌است و هیچ نهاد و کشوری صدای‌شان را نمی‌شنود”
او که اکنون در یک کارگاه آیس‌کرم کار می‌کند، از برخوردهای تحقیرآمیز و عدم امنیت شغلی می‌نالد: “اگر ترس از گروه طالبان نبود، همین امروز به خراسان‌افغانستان برمی‌گشتم.”
شبنم قادری، که زمانی نان‌آور خانواده بود و در شرکت خصوصی کار می‌کرد، اکنون به همراه سه خواهر کوچک‌ترش در یک دستگاه خیاطی در روستای دور افتاده تهران کار می‌کند. او گفته است که پدر بیمار و مادر فرسوده‌اش نیز مجبور به کارهای سخت هستند.
او با حسرت از آرزوهای بربادرفته‌اش می‌گوید: “تمام زندگی‌مان قربانی تفکر افراطی طالبان شد.”
با این حال، آزیتا نژند مدافع حقوق زن می‌گوید که این زنان برای حفظ جان و کرامت انسانی خود از وطن گریخته‌اند، اکنون در ایران با چالش‌های جدیدی روبرو هستند از جمله عدم دسترسی به آموزش، خدمات درمانی، کار با دستمزد ناعادلانه و برخوردهای تبعیض‌آمیز.
او می‌گوید که آن‌ها تصور می‌کردند در ایران امنیت و فرصت‌های بهتری خواهند یافت، اکنون خود را در چرخه‌ای بی‌پایان از محرومیت و ناامیدی می‌بینند.
بانو نژند تصریح کرده که با این همه، روحیه مقاومت این زنان نشکسته است.
“آن‌ها هم‌چنان امیدوارند که روزی بتوانند در وطن خود زندگی آزاد و شرافت‌مندانه‌ای داشته باشند. اما تا آن روز، جهان باید به ندای آنان گوش دهد و کشورهای میزبان، از جمله ایران، مسئولیت بیشتری در قبال این پناهندگان بپذیرند. سکوت در برابر ستم طالبان و نادیده گرفتن حقوق مهاجران، تنها بر رنج این زنان می‌افزاید.”
پس از به قدرت رسیدن دوباره گروه طالبان، این گروه محدودیت‌های فراوانی به زنان و دختران وضع کردند و آنان را از همه حقوق شان محروم ساختند. این برخوردها سبب شد که زنان و دختران با خانواده و بی‌خانواده به کشورهای خارجی و به ویژه به ایران مهاجر شوند.
