محمد هارون خردمند
نشست منطقهای تهران درباره تحولات خراسانافغانستان روز یکشنبه (۲۳ قوس/آذر)، با حضور نمایندگان ویژه کشورهای همسایه و منطقه آغاز شد.
سیدعباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، در سخنرانی گشایش این نشست اعلام کرد که حضور دو دههای ناتو در خراسانافغانستان با فاسد ساختن ساختارهای سیاسی و اقتصادی، به ناکامی انجامید.
وی افزود که نسخههای بیرونی و تحمیلی برای خراسانافغانستان به نتیجه نمیرسند و تمرکز بیش از حد بر راهحلهای امنیتمحور، نادیده گرفتن بافت اجتماعی و فرهنگی و تضعیف نقش بازیگران منطقهای، سبب خروج شتابزده ناتو در سال ۲۰۲۱ شد.
عراقچی تأکید کرد که هیچ نسخه فرامنطقهای نمیتواند مشکلات و بحرانهای منطقهای را حل کند و منطقه بیش از هر زمان دیگر نیازمند چارچوب هماهنگ و پایدار برای همکاری پیرامون خراسانافغانستان است.
وی خاطرنشان کرد که چارچوب همکاری منطقهای باید از رقابتهای مقطعی فاصله گرفته و بر همگرایی، منافع جمعی و امنیت مشترک تکیه کند.
وزیر خارجه ایران افزود که ادغام خراسانافغانستان در شبکههای اقتصادی، ترانزیتی و انرژی منطقه نهتنها به رشد و توسعه کشور کمک میکند، بلکه مسیر همگرایی منطقهای را نیز هموار میسازد.
از سویی هم محمد صادق، نماینده ویژه پاکستان در امور خراسانافغانستان، نیز در این نشست تأکید کرد که نگرانیهای امنیتی اسلامآباد باید جدی گرفته شود.
او مدعی شد که پاکستان خواهان ترویج صلح، توسعه و امنیت در منطقه است و بر گفتوگوی سازنده، مشارکت فعال تمام کشورها و رعایت اصول احترام متقابل برای حل چالشهای منطقهای تأکید کرد.
در نشست تهران، نمایندگان رؤسای جمهور روسیه و اوزبیکستان، و نمایندگان وزارت امور خارجه چین، تاجیکستان و ترکمنستان نیز حضور داشتند.
این نشست با تمرکز ویژه بر کاهش تنش میان گروه طالبان و پاکستان برگزار شد، اما ضیا احمد تکل، معاون سخنگوی وزارت خارجه گروه طالبان، اعلام کرد که گروه طالبان به رغم دعوت رسمی، در نشست حضور نخواهند داشت.
تکل افزود که گروه طالبان روابط خود با کشورهای منطقه را از مسیر سازمانهای منطقهای و مکانیزمهای دوجانبه دنبال میکند و پیشرفتهای عملی قابل توجهی در این زمینه بهدست آمدهاست.
از سوی دیگر، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در نشست خبری گفت که هرگونه تنش میان خراسانافغانستان و پاکستان، بر ایران نیز تاثیرگذار خواهد بود.
او تأکید کرد که حضور گروه طالبان در چنین نشستها میتواند به تقویت تفاهم و رفع مشکلات میان خراسانافغانستان و کشورهای همسایه کمک کند، اما ایران به تصمیم آنان احترام میگذارد.
نشست تهران در حالی برگزار شد که روابط گروه طالبان و پاکستان در دو ماه گذشته به تیرگی کمسابقهای رسیده و چهار دور گفتگو در استانبول، دوحه و ریاض بدون نتیجه پایان یافته است.
در این مدت، گذرگاههای مشترک میان خراسانافغانستان و پاکستان نیز مسدود مانده و چندین درگیری مرزی، میان گروه طالبان و نیروهای پاکستان رخ دادهاست.
گفتنیست که در نمایندگان کشورهای شرکتکننده در نشست تهران، بر ضرورت تقویت همکاریهای منطقهای، کاهش تنشها و ارتقای صلح و ثبات در خراسانافغانستان تأکید کردند و موضوعات مرتبط با امنیت، توسعه و همکاری اقتصادی در چارچوب این نشست، مورد بررسی قرار گرفت.
