محمد نوید دانشپور
سینمای پاکستان در سالهای اخیر تحولات قابلتوجهی را پشت سر گذاشته است. این صنعت، که به نام «لالیوود» نیز شناخته میشود، از دوران طلایی دهههای ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰تا دوره رکود در دهههای ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ مسیر پرچالشی را طی کردهاست، اما در سالهای اخیر، با توجه به سرمایهگذاریهای جدید، توسعه زیرساختها و ورود بازیگران جوان، شاهد رشد چشمگیری در اقتصاد سینمایی این کشور هستیم.
به اساس گزارشهای رسمی وزارت فرهنگ پاکستان، درآمد صنعت سینما در سال ۲۰۲۴ به حدود ۱۲۰ میلیون دلار رسیده است که نسبت به سال ۲۰۱۹، بیش از ۵۰ درصد رشد داشته که عمدتاً ناشی از افزایش تعداد فیلمهای تولیدی و استقبال بیشتر مخاطبان داخلی است.
در سال ۲۰۲۳، بیش از ۵۰ فیلم در پاکستان تولید شده است که نسبت به ۳۰ فیلم سال ۲۰۱۸، افزایش چشمگیری را نشان میدهد. کیفیت فنی و محتوا نیز بهبود یافته و باعث جلب مخاطبان جدید به سینما شدهاست.
طبق آمار انجمن سینمای پاکستان، در سال ۲۰۲۴ حدود ۲۰۰ سالن سینمایی فعال، در سراسر پاکستان وجود دارد. این رقم نسبت به ۱۵۰ سالن سال ۲۰۱۸ رشد داشته و با پروژههای بازسازی و افتتاح سالنهای جدید همراه بودهاست.
ظهور پلتفرمهای دیجیتال و خدمات پخش آنلاین باعث تغییر محتوای سینمایی در پاکستان شده است. با این حال، سینماهای سنتی هنوز هم، سهم عمدهای از بازار را در اختیار دارند و درآمد قابل توجهی از فروش بلیتها بدست میآورند.
دولت پاکستان با ارائه تسهیلات مالی، کاهش مالیاتها و ایجاد سیاستهای حمایتی، نقش مهمی در رونق سینما ایفا کرده است. برنامههایی مانند «صندوق توسعه سینما» با بودجه سالانه حدود ۵ میلیون دلار، به تولیدکنندگان فیلم کمک میکند.
سرمایهگذاران خصوصی و شرکتهای رسانهای به طور فعال وارد صنعت سینمایی پاکستان شدهاند. به عنوان مثال، چند شرکت بزرگ رسانهای در سال گذشته، بیش از ۲۰ میلیون دلار در تولید فیلم و بازاریابی، سرمایهگذاری کردند.
یکی از عوامل مهم در اقتصاد سینما، صادرات فیلم به بازارهای بینالمللی است. فیلمهای پاکستانی اکنون در کشورهای خلیج فارس، اروپا و حتی آمریکای شمالی به نمایش درمیآیند و درآمد صادراتی سالانهی حدود ۱۵ میلیون دلار ایجاد میکنند.
صنعت سینما در پاکستان بیش از ۵۰ هزار نفر را به صورت مستقیم و غیرمستقیم مشغول به کار کرده است؛ از بازیگران، کارگردانان و فیلمبرداران گرفته تا کارکنان سالنهای سینما و بخشهای پشتیبانی.
جمعیت جوان پاکستان، با میانگین سنی زیر ۲۵ سال، محرک اصلی رشد بازار سینمایی است. این گروه بیشتر به فیلمهای اجتماعی و درامهای معاصر علاقهمندند و نقش مهمی در تعیین روند تولید فیلمها دارند.
با وجود پیشرفتها، صنعت سینمای پاکستان با چالشهایی مانند محدودیتهای مالی، سانسور و رقابت شدید با فیلمهای هندی و غربی روبرو است که این مسائل، مانع توسعهی ظرفیت سینمای پاکستان، دانسته میشود.
فیلمهای بالیوود همچنان بخش بزرگی از بازار سینمایی پاکستان را تحت تاثیر قرار میدهند. با وجود محدودیتهای رسمی واردات این فیلمها، تماشاگران پاکستانی از طریق شبکههای دیجیتال به راحتی به آنها دسترسی دارند.
در سالهای اخیر، دانشگاهها و مؤسسات آموزش فیلمسازی در پاکستان، رشد قابل توجهی داشتهاند. این مراکز با تربیت نیروی انسانی ماهر، کیفیت تولیدات سینمایی را بهبود بخشیدهاند.
بر اساس روندهای فعلی، پیشبینی میشود که بازار سینمای پاکستان تا سال ۲۰۳۰ به بیش از ۲۵۰ میلیون دلار برسد. توسعه زیرساختها، جذب سرمایهگذاری بیشتر و بازاریابی بینالمللی، موتور اصلی این رشد خواهد بود.
روی همرفته باید گفت که اقتصاد سینمایی پاکستان در حال تجربه تحولی مهمی است. حمایت دولت، سرمایهگذاری بخش خصوصی و تغییرات جمعیتی، فرصتهای تازهای برای این صنعت فراهم کردهاند. با رفع چالشهای موجود و بهرهگیری از فناوریهای نوین، سینمای پاکستان میتواند به یکی از بازیگران مهم در منطقه تبدیل شود.
