نویسنده: محمد نوید دانشپور
سینمای ترکیه که به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین و پویاترین صنایع فیلم‌سازی در منطقه شناخته می‌شود، نقش مهمی در اقتصاد فرهنگی و سرگرمی این کشور ایفا می‌کند.
این صنعت طی دو دهه گذشته با رشد قابل توجهی روبرو بوده و تبدیل به یکی از بخش‌های مهم اقتصاد ترکیه شده است.
طبق گزارش موسسه آماری ترکیه (TÜİK)، درآمد صنعت سینمای ترکیه در سال ۲۰۲۴ بالغ بر ۵۰۰ میلیون دلار تخمین زده شده است که نسبت به سال ۲۰۱۹ بیش از ۳۰ درصد افزایش یافته است.
این رشد نشان‌دهنده افزایش استقبال مخاطبان داخلی و توسعه زیرساخت‌های سینمایی است.
در سال ۲۰۲۳، بیش از ۱۵۰ فیلم بلند و کوتاه در ترکیه تولید شده است که این رقم در مقایسه با ۱۰۰ فیلم در سال ۲۰۱۸ رشد چشمگیری داشته است. کیفیت تولیدات نیز با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته و حضور کارگردانان و بازیگران مطرح ارتقا یافته است.
بر اساس آمار وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه، تعداد سالن‌های سینما در این کشور در سال ۲۰۲۴ به بیش از ۸۰۰ سالن رسیده که ظرفیت کل آن‌ها به حدود ۲۵۰ هزار صندلی بالغ می‌شود. این سالن‌ها در شهرهای بزرگ مانند استانبول، آنکارا و ازمیر تمرکز دارند.
پلتفرم‌های استریمینگ مانند Netflix و BluTV باعث تحول در صنعت سینمای ترکیه شده‌اند. این پلتفرم‌ها نه تنها تولیدات محلی را به مخاطبان جهانی معرفی کرده‌اند، بلکه منبع درآمد جدیدی برای تولیدکنندگان فیلم فراهم کرده‌اند.
دولت ترکیه از طریق ارائه یارانه‌های مالیاتی، حمایت از پروژه‌های فرهنگی و تسهیلات دیگر، به رشد صنعت سینما کمک کرده است.
بودجه سالانه وزارت فرهنگ برای حمایت از تولید فیلم در سال ۲۰۲۴ حدود ۴۰ میلیون دلار بوده است.
سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در سینمای ترکیه طی چند سال اخیر افزایش چشمگیری یافته است. شرکت‌های بزرگ رسانه‌ای و استودیوهای خصوصی بیش از ۲۰۰ میلیون دلار در تولید و توزیع فیلم‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
یکی از نقاط قوت اقتصاد سینمای ترکیه، صادرات فیلم و سریال‌های تلویزیونی به بازارهای جهانی است.
در سال ۲۰۲۳، صادرات محتوا به بیش از ۱۵۰ کشور صورت گرفت که درآمد حاصل از این صادرات بیش از ۳۰۰ میلیون دلار برآورد شده است.
صنعت سینما در ترکیه بیش از ۱۰۰ هزار نفر را به طور مستقیم و غیرمستقیم مشغول به کار کرده است. این افراد شامل بازیگران، کارگردانان، فیلم‌برداران، تکنسین‌ها و کارکنان سالن‌های سینما می‌شوند.
با جمعیت حدود ۸۵ میلیون نفری ترکیه و درصد بالای جوانان، بازار مخاطبان سینمایی ترکیه روز به روز گسترش می‌یابد. آمارها نشان می‌دهد که سالانه بیش از ۶۰ میلیون بلیت سینما در این کشور فروخته می‌شود.
فیلم‌های هالیوودی و اروپایی همچنان سهم قابل توجهی از بازار سینمای ترکیه را دارند، اما تولیدات محلی و سریال‌های ترکی که به زبان‌های مختلف دوبله می‌شوند، رقابت قابل‌توجهی با آن‌ها ایجاد کرده‌اند.
با وجود رشد چشمگیر، صنعت سینمای ترکیه با چالش‌هایی مانند سانسور، مسائل حقوقی و محدودیت‌های مالی روبرو است که می‌تواند رشد بیشتر را محدود کند. همچنین رقابت جهانی و نیاز به نوآوری دائمی از دیگر مسائل مهم است.
جشنواره‌های فیلم مانند جشنواره بین‌المللی فیلم استانبول به توسعه سینمای ترکیه کمک زیادی کرده‌اند. این رویدادها زمینه‌ای برای معرفی استعدادهای جدید و جذب سرمایه‌گذاران خارجی فراهم می‌کنند.
موسسات آموزشی و دانشگاه‌های ترکیه با ارائه برنامه‌های تخصصی فیلم‌سازی، به تربیت نیروی انسانی ماهر کمک می‌کنند که باعث ارتقای کیفیت تولیدات داخلی شده است.
روی هم رفته باید گفت که بر اساس روندهای کنونی، پیش‌بینی می‌شود که اقتصاد سینمای ترکیه تا سال ۲۰۳۰ به حدود ۹۰۰ میلیون دلار برسد. توسعه زیرساخت‌ها، افزایش سرمایه‌گذاری و گسترش بازارهای صادراتی موتور اصلی این رشد خواهد بود.
