سیحون کوهسار
گروه طالبان در ۲۳ اسد/مرداد سال ۱۴۰۰ برای بار دوم بر خراسان‌افغانستان مسلط شدند. این گروه که از بدو شکل‌گیری با قوانین سخت‌گیرانه تحت پوشش دین فعالیت کرده، در عرصه‌های مختلف مقررات خاص خود را اعمال می‌کند.
این گروه در نخستین روزهای تسلط بر شهرها، قوانین محدودکننده خود را به‌ویژه در برابر زنان اجرایی کردند.
همچنان رهبر این گروه در سال ۱۴۰۳ دستور جدیدی صادر کرد که بر اساس آن، زنان از کار در دفاتر سازمان ملل در خراسان‌افغانستان منع شدند.
با وجود فضای بسته و سرکوب‌گرانه حاکم، شمار قابل‌توجهی از زنان با تشکیل ده‌های اعتراضی، خواستار احقاق حقوق خود شده‌اند.
این جنبش‌‌ها از روزهای اول سلطه گروه طالبان تاکنون به مبارزه خود ادامه داده است و بسیاری از زنان معترض طعم تلخ زندان و شکنجه‌های هولناک گروه طالبان را از لت و کوب تا تجاوز و تهدید چشیده‌اند.
دکتر زهرا حق‌پرست، یکی از زنان معترض، در گفت‌وگو با خراسان‌تایمز اظهار داشت که محدودیت‌های اجتماعی گروه طالبان، روحیه زنان خراسان‌افغانستان را به‌شدت تضعیف و آسیب‌زده کرده است.
او افزوده‌است: « گروه طالبان با محروم کردن زنان از حق آموزش، کار و حضور در اجتماع، عملاً آن‌ها را از زندگی پویا و امیدبخش دور کرده‌اند.»
حق‌پرست تأکید کرد که این سیاست‌ها منجر به افسردگی گسترده، اضطراب و افزایش آمار خودکشی در میان زنان شده است.
به باور او، این فشارها با هدف وادار کردن زنان به سکوت اعمال می‌شود، اما زنان خراسان‌افغانستان، علی‌رغم تمام ظلم‌ها، شکنجه و تهدید همچنان مقاومت می‌کنند.
وی تصریح کرد، آن‌ها در خانه‌ها اعتراض می‌کنند، بر دیوارها شعار می‌نویسند و با هنر خود، نفرت‌شان را از گروه طالبان به نمایش می‌گذارند.
همچنین صنم کبیری، یکی دیگر از زنان معترض، خراسان‌افغانستان تحت حاکمیت گروه طالبان را «دوزخ زنان» خواند و گفت که تحمل این وضعیت برای آن‌ها بسیار دشوار است.
او بیان کرد: «ده‌ها فرمان سخت‌گیرانه ملا هبت‌الله بر زنان خراسان‌افغانستان، نشان‌دهنده دشمنی عمیق این گروه با زنان است.»
او همچنان خاطرنشان کرده‌است که زن‌ستیزی گروه طالبان مثل آفتاب روشن است؛ اما جهان خاموش است و ما به کی‌بگویم.
کبیری در ادامه افزود که گروه طالبان از زنان باسواد و خانواده‌های اهل دانش و علم هراس دارند.
با این حال، رهبر گروه طالبان در چهار سال گذشته دست‌کم ده فرمان رسمی محدودکننده علیه زنان صادر کرده است. نخستین فرمان در تاریخ ۲۹ جوزا ۱۴۰۰ با ممنوعیت کار زنان در ادارات دولتی (به‌جز بخش‌های “ضروری” مانند بهداشت و آموزش ابتدایی) اعلام شد.
فرمان دوم در ۱۲ اسد ۱۴۰۰ پوشش برقع و چادری را در اماکن عمومی برای زنان اجباری کرد.
از دیگر فرمان‌های ملا هبت‌الله می‌توان به این موارد اشاره کرد:
ممنوعیت سفر زنان بدون “محرم” برای مسافت‌های بیش از ۷۲ کیلومتر
بستن دانشگاه‌ها و مدارس بالاتر از صنف ششم به روی دختران
ممنوعیت ورود زنان به پارک‌ها، ورزشگاه‌ها و حمام‌های عمومی
انحلال تمام سازمان‌های غیردولتی داخلی و خارجی که زنان بدون محرم در آن‌ها کار می‌کنند
این سیاست‌های سرکوب‌گرانه، زندگی زنان خرسان‌افغانستان را با چالش‌های بی‌سابقه‌ای روبه‌رو کرده است.
بر اساس گزارش یوناما (ماموریت کمک‌رسانی سازمان ملل در خراسان‌افغانستان) و عفو بین‌الملل، ۶۴ فرمان سخت‌گیرانه رسمی و غیررسمی علیه زنان از زمان تسلط گروه طالبان (۲۰۲۱) اعمال شده است.
به گزارش این سازمان ۱۰ مورد از این محدودیت‌ها به صورت فرمان‌های کتبی و سراسری اعلام شده‌اند و سایر آن‌ها به صورت شفاهی.
همچنان رفتارهای و دستورات فرماندهان گروه طالبان و محتسبان این گروه نیز فضای زندگی را بر زنان تنگ‌تر کرده‌است.
مریم محمدی از استان تخار می‌گوید که هر فرد از گروه طالبان در این استان خود را ملا هبت‌الله می‌داند و در هر کوچه و پس‌کوچه به زنان مزاحمت ایجاد می‌کنند.
او تأکید کرد که گروه طالبان به‌دنبال سرکوب مدیریت شده زنان هستند و حتی با وجود رعایت حجاب و پوشش چادری، باز هم بهانه‌تراشی می‌کنند و می‌گویند: «چرا از خانه خارج شده‌اید؟ در شریعت، خروج زن از خانه جایز نیست.»
از سوی دیگر، فهیمه (با نام مستعار) از استان بدخشان می‌گوید که گروه طالبان نه‌تنها به زنان احترام نمی‌گذارند و حقوق‌شان را پامال کرده‌اند، بلکه از آنان به عنوان ابزاری برای ارضای شهوت استفاده می‌کنند.
به گفته او، بیشترین موارد ازدواج اجباری توسط این گروه انجام می‌شود.
در تازه‌ترین اقدام، اداره امر به معروف گروه طالبان در پنجشیر پوشش چادری را برای زنان این استان اجباری کرده‌اند، تصمیمی که با واکنش‌های تندی روبه‌رو شده است.
