زلمی خلیلزاد، نماینده پیشین ایالات متحده آمریکا در امور صلح خراسانافغانستان، از انتقال بیش از ۱۴۰۰ قطعه آثار باستانی از ساحه تاریخی مس عینک به کابل انتقاد کرده و آن را «یک تراژدی قابل اجتناب» خوانده است.
آقای خلیلزاد در مطلبی در شبکه اجتماعی ایکس نوشته است که با وجود گزینههای بدیل برای حفظ این سایت باستانی، تصمیم به انتقال آثار، سبب از دست رفتن یک فرصت تاریخی برای خراسانافغانستان شده است.
او تأکید کرده که روشهایی وجود دارد که همزمان با حفظ میراث فرهنگی، امکان استخراج معادن را نیز فراهم میسازد.
به باور آقای خلیلزاد، بیتوجهی چیناییها به میراث فرهنگی افغانستان و ناآگاهی اداره حاکم از روشهای بدیل، عامل اصلی این تصمیم بوده است.
او هشدار داده که این اقدام میتواند مانع بزرگی در برابر توسعه گردشگری در کشور باشد و افغانستان را از داشتن یک مکان جهانی شبیه پمپی در ایتالیا محروم سازد.
در همین حال، وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت گروه طالبان میگوید که هدف از انتقال این آثار، انجام روند پاککاری، ترمیم، وقایه، تشخیص و تسجیل آنها در مرکز بوده تا پس از تکمیل مراحل یادشده، به موزیم ملی خراسانافغانستان برای نمایش و حفاظت دایمی سپرده شوند.
گفتنی است که سایت باستانی مس عینک در استان لوگر، یکی از مهمترین گنجینههای تاریخی خراسانافغانستان به شمار میرود که قدمت آن به دوران بودایی بازمیگردد. با آغاز فعالیتهای استخراج مس از سوی شرکتهای چینی، نگرانیها در مورد نابودی این میراث فرهنگی شدت گرفت.
نهادهای بینالمللی و باستانشناسان پیشتر نیز نسبت به تخریب این آثار هشدار داده بودند.