بیست‌وشش سال از یورش خونین گروه طالبان به شمالی (استان‌های پروان، کاپیسا و شهرستان‌های شمال کابل) می‌گذرد، اما زخم‌های این جنایات نه‌تنها التیام نیافته، بلکه با بازگشت دوباره‌ی این گروه در سال ۱۴۰۰، فصل جدیدی از سرکوب و خشونت در این منطقه آغاز شده است.
جنایات گروه طالبان در شمالی، چه در دوره‌ی اول حاکمیت‌شان (۱۹۹۶-۲۰۰۱) و چه در دوره‌ی کنونی، الگویی تکرارشونده از ویرانی، قتل و کوچ اجباری را نشان می‌دهد.
در دهم ( اسد/مهر ۱۳۷۸) گروه طالبان با حمله‌ای گسترده به شمالی، مرتکب جنایاتی شدند که حتی با معیارهای جنگی نیز توجیه‌ناپذیر بود.
آن‌ها خانه‌های مسکونی، باغ‌ها، تاکستان‌ها و زیرساخت‌های عمومی را به آتش کشیدند و درختان را قطع کردند.
شاهدان عینی روایت‌های تکان‌دهنده‌ای از آن روزها نقل می‌کنند: گروه طالبان هنگام اشغال شمالی به هیچ‌چیز رحم نکردند. باغ‌های سرسبز، خانه‌های محقر و حتی تاکستان‌ها را به آتش کشیدند. مردم وحشت‌زده در هر سو می‌گریختند، اما این گروه زنان، کودکان و بزرگسالان را در هر گوشه‌ای از خاک شمالی هدف گرفتند.
فاجعه آن‌قدر هولناک بود که انبوهی از مردم دار و ندارشان را رها کردند و با جان‌های لرزان به سمت پنجشیر و دیگر استان‌ها گریختند.
در این فرار سراسیمه، شمار زیادی از کودکان و سال‌خوردگان جان باختند.
پس از شکست گروه طالبان در شمالی، عمق فاجعه آشکارتر شد: سرزمینی که روزی سرسبز و آباد بود، اکنون به ویرانه‌ای سوخته تبدیل شده بود.
مردم با خاکستر هستی‌شان روبه‌رو شدند، اما متأسفانه بسیاری از جنایات گروه طالبان هرگز به‌طور کامل مستند نشد.
این جنایات ادامه‌ی همان سیاست‌های تبعیض‌آمیز و سرکوب‌گرانه‌ای بود که از دوران نادرشاه آغاز شده و در دوره‌های حفیظ‌الله امین، ترکی و دکتر نجیب‌الله تکرار شد.
با تأسف، حافظه‌ی جمعی جنایاتی که در شمالی در سال ۱۳۷۸ اتفاق افتاد، فراموش کرده و این‌بار نیز سرکوب، جنایات و حذف به اشکال و شیوه‌های دیگری در حال وقوع است. هجوم نیروهای جنوبی و شرقی به پنجشیر، کشتار و جنایات گسترده‌ی بشری در این استان، نمونه‌ی دیگری از رفتارهای سرکوب‌گرانه‌ای است که در تاریخ شمالی پیشینه دارد.
راه نجات، بیداری تاریخی و سازمان‌یابی هوشمندانه است.
مردم شمالی باید ضمن ایجاد نهادهای مستندساز، تقویت همبستگی منطقه‌ای و طرح صریح مسائل هویتی، ایستادگی نظامی را نیز در اولویت خود قرار دهند تا عمر چنین تجاوز‌ها را با سخت‌ترین پاسخ کوتاه کنند.
بدون این اقدامات، خطر تکرار تاریک‌ترین فصل‌های تاریخ همچنان وجود خواهد داشت.
جنایات گروه طالبان در شمالی الگویی تکرارشونده دارد: ویرانی، کشتار و کوچ اجباری. تفاوت امروز تنها در روش‌هاست: اگر در گذشته باغ‌ها را می‌سوزاندند، امروز زمین‌ها را غصب می‌کنند؛ اگر قبلاً مردم را علنی تیرباران می‌کردند، امروز به‌رغم تیرباران‌های علنی، در زندان‌ها ناپدید می‌شوند.
نویسنده: سیحون کوهسار
