نویسنده: محمد نوید دانشپور
نوع نوشته: تحلیل
در آغاز دوره دوم ریاست‌جمهوری، دونالد ترامپ چرخشی اساسی در سیاست تجاری «America First» خود ایجاد کرد و تعرفه‌های عمومی و متقابل گسترده‌ای را بر کالاهای وارداتی از حدود ۷۰ کشور، شامل اتحادیه اروپا، کانادا، چین، مکزیک، ژاپن، برزیل و کشورهای دیگر اعمال نمود.
میزان تعرفه‌ها به‌صورت قابل توجهی افزایش یافت: برای مثال، تعرفه واردات کانادا تا ۳۵٪ رسید، تعرفه‌های پایه برای اکثر کشورهای دیگر ۱۰ تا ۱۵٪ و برای برخی آنها تا ۵۰٪ اعمال شد.
طبق آمار وزارت خزانه‌داری آمریکا، از آغاز سال ۲۰۲۵ تا پایان جولای، درآمد تعرفه‌ای آمریکا به حدود ۱۲۴ میلیارد دلار رسید که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد ۱۳۱٪ را نشان می‌دهد. انتظار می‌رود تا پایان سال رقم تا ۳۰۰ میلیارد دلار افزایش یابد.
مطالعات Budget Lab نشان می‌دهند افزایش تعرفه‌ها فشار قیمتی حدود ۲.۳٪ را در کوتاه‌مدت ایجاد می‌کند؛ به‌گونه‌ای که متوسط خرید هر خانوار آمریکایی حدود ۳٬۸۰۰ دلار در سال ۲۰۲۴ زیان می‌بیند.
طبق تحلیل Budget Lab، رشد واقعی GDP آمریکا در سال ۲۰۲۵ به‌واسطه تعرفه‌ها تا ۰.۹ واحد درصد کاهش می‌یابد و در بلندمدت تا ۰.۶٪ پایین‌تر قرار می‌گیرد که معادل حدود ۱۶۰ میلیارد دلار کاهش سالانه تولید است.
برآوردهای Penn Wharton Budget Model پیش‌بینی می‌کند که تعرفه‌ها ممکن است رشد بلندمدت GDP را تا ۶٪ کاهش داده و درآمد واقعی خانوارهای متوسط تا ۵٪ افت کند؛ آسیبی که معادل زیان ۲۲٬۰۰۰ دلار برای هر خانواده خواهد بود.
از سوی هم ، تحلیل Deutsche Bank و Equitable Growth نشان می‌دهد که هزینه‌های تعرفه‌ای عمدتاً توسط واردکنندگان آمریکایی تحمل شده و در نهایت فشار تورمی به مصرف‌کنندگان منتقل می‌شود – با تأخیر نسبت به زمان اعمال تعرفه.
در حالی‌که شرکت‌های بزرگ فناوری و مالی همچنان سودآوری قوی داشتند، بسیاری از کسب‌وکارهای متوسط و تولیدکنندگان خودرو، هواپیما و لوازم خانگی فشار شدید هزینه‌ای را تجربه کرده‌اند که به کاهش حاشیه سود انجامیده است.
مطابق داده‌های Peterson Institute و Oxford Economics، اجرای تعرفه‌های ترامپ منجر به از بین رفتن حدود ۲۴۵٬۰۰۰ شغل در صنایع تولیدی شد. همچنین نااطمینانی کسب‌و‌کاری رشد استخدام را کند کرد.
از سوی دیگر، تعرفه‌های تلافی‌جویانه کشورهای مختلف باعث شد تا صادرات آمریکا کاهش یابد، مطالعات نهادهای رسمی نشان می‌دهد کاهش حدود ۱۰ درصدی در صادرات تحت تاثیر تعرفه‌های ضد‌انتقامی رخ داده است.
تعرفه‌ها به‌عنوان مالیاتی regresive شناخته می‌شوند؛ بدین معنا که خانوارهای پایین درآمدی به نسبت بیشتری آسیب می‌بینند. Budget Lab نشان داده خانوارهای در دهک‌های دوم تا پنجم متوسط زیان ۱٬۷۰۰ تا ۳٬۰۰۰ دلار و بالاترها تا ۸٬۱۰۰ دلار ضرر می‌بینند.
در اقتصادهایی مثل کانادا، مکزیک و برزیل، تأثیر تعرفه‌ها شدیدتر بوده است؛ پیش‌بینی می‌شود اقتصاد کانادا تا ۲.۱٪ کوچک‌تر شود و مکزیک بیش از ۴٪ کاهش GDP تجربه کند متأثر از کاهش صادرات و افزایش فشار هزینه‌ای.
چندین کشور علیه تعرفه‌های پرقدرت آمریکا شکایت کرده‌اند. دادگاه تجارت بین‌المللی آمریکا اجرای تعرفه‌های اعلام‌شده در ۲۸ مه ۲۰۲۵ را ممنوع اعلام کرد و حکم داد که این تصمیم‌ها از حدود اختیارات قانونی ریاست‌جمهوری خارج است.
بازارهای سهام آمریکا و اروپا به سبب ضعف داده‌های اقتصادی و نااطمینانی سیاست تعرفه‌ای وارد روند فروش گسترده‌ای شدند. سهام S&P۵۰۰ و Nasdaq در بدترین هفته بازار از اواخر ۲۰۲۴ قرار گرفتند. نرخ موثر تعرفه به بالاترین سطح از دهه ۱۹۳۰ رسید.
روی هم رفته باید گفت که در مجموع، اعمال تعرفه‌های گسترده ترامپ افزایش قابل‌توجه درآمد برای دولت را به همراه داشته، اما پیامدهای منفی شامل کاهش رشد اقتصادی، فشار تورمی، نااطمینانی در سرمایه‌گذاری، افت صادرات و زیان بیشتر برای خانوارها بوده‌اند.
بسیاری از این سیاست‌ها در آینده نزدیک در دعاوی حقوقی یا غیرقابل اجرا بودن با چالش مواجه خواهند شد.
