نجیب‌الله سدید، کارشناس آب و محیط زیست، با انتشار یک یادداشت تحلیلی، نسبت به احتمال تداوم خشکسالی در خراسان‌افغانستان برای پنجمین سال هشدار داده و در عین حال، نقش پدیده‌های میان‌فصلی را در تعدیل این روند «کلیدی» دانسته است.
آقای سدید با استناد به تحلیل‌های اقلیمی و داده‌های اقیانوسی، تأکید کرده که الگوهای جوی ناشی از نوسانات دمایی آب سطحی در اقیانوس آرام معروف به پدیده‌های ال‌نینو و لانینا از عوامل اصلی تعیین‌کننده الگوی بارندگی در خراسان‌افغانستان به شمار می‌روند.
به گفته او، خراسان‌افغانستان در شرایط لانینا بیشتر با خشکسالی مواجه می‌شود، در حالی که در سال‌های ال‌نینو، احتمال افزایش بارش‌ها بیشتر است.
طبق آخرین ارزیابی‌های اقلیمی، احتمال ۵۶ درصدی وجود دارد که تا ماه اکتبر، وضعیت خنثی در اقیانوس آرام حفظ شود.
این وضعیت به‌معنای آن است که دمای آب سطحی در محدوده ±۰.۵ درجه سانتی‌گراد نسبت به میانگین بلندمدت باقی می‌ماند. اما نکته مهم‌تر آن است که در این وضعیت نیز، الگوی غالب بادها در منطقه خراسان‌افغانستان ماهیتی نزولی داشته و مانع شکل‌گیری سامانه‌های باران‌زا می‌شود؛ عاملی که سبب زمستانی «خشک‌تر و گرم‌تر» از میانگین برای کشور خواهد شد.
نجیب‌الله سدید با اشاره به داده‌های فعلی یادآور شده است که حتی در سال جاری که وضعیت خنثی در اقیانوس آرام حاکم بود، میزان بارندگی در خراسان‌افغانستان حدود ۵۰ درصد کمتر از حد نرمال ثبت شده است؛ این خود نشانه‌ای دیگر از تأثیر منفی جریان‌های باد در منطقه است که در حالت خنثی نیز می‌تواند مانع بارش‌های گسترده شود.
این کارشناس محیط زیست همچنین هشدار می‌دهد که از شروع زمستان، احتمال شکل‌گیری مجدد پدیده لانینا افزایش خواهد یافت؛ پدیده‌ای که بر اساس الگوهای گذشته، به‌صورت مستقیم با کاهش بارندگی در خراسان‌افغانستان مرتبط است.
با این حال، پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که در اواخر زمستان و اوایل بهار ۲۰۲۶، دوباره وضعیت خنثی بازخواهد گشت.
در چنین شرایطی، احتمال تداوم خشکسالی در بیشتر ماه‌های سال آبی آینده قوت می‌گیرد؛ گرچه برخی تغییرات میان‌مدت در شرایط جوّی می‌توانند چشم‌انداز امیدوارکننده‌تری را رقم بزنند.
سدید در ادامه تحلیل خود، بر اهمیت اختلالات جوّی میان‌فصلی مانند امواج سالزبی، امواج کالوین و نوسانات مدان-جولیان (MJO) تأکید کرده و خاطرنشان می‌سازد که این پدیده‌ها می‌توانند در کوتاه‌مدت منجر به بارش‌های چشمگیر در منطقه شوند. به گفته او، این اختلالات جوّی ظرفیت آن را دارند که تأثیرات منفی لانینا یا وضعیت خنثی را تا حدی جبران کنند و احتمالاً «ورق را به نفع بارندگی» برگردانند.
او همچنین یادآور شد که هرچند از منظر آماری، احتمال خشکسالی پنجم بالا به نظر می‌رسد، اما هنوز برای نگرانی قطعی زود است.
به گفته این کارشناس، تحلیل‌های اقلیمی به‌صورت ماهانه به‌روزرسانی می‌شود و هرگونه تغییر در الگوهای جهانی می‌تواند در پیش‌بینی‌های آینده تأثیرگذار باشد.
آقای سدید در اخیر نتیجه گیری کرده است که با توجه به شرایط حاکم بر اقیانوس آرام و مدل‌های فعلی بادهای غالب، احتمال تداوم خشکسالی در خراسان‌افغانستان برای پنجمین سال متوالی بالا است.
او با این حال تأکید می‌کند که امید به تغییر شرایط در نیمه دوم سال آبی همچنان پابرجاست، به‌ویژه اگر اختلالات میان‌فصلی بتوانند دینامیک‌های اقلیمی را برهم زنند.
