در آخرین روز از مهلت اعلام‌شده برای خروج اتباع خراسان‌افغانستان فاقد مدارک قانونی از خاک ایران، سازمان ملل متحد از بروز «وضعیت اضطراری» در نقاط مرزی دو کشور خبر داده‌است.
آژانس مهاجرت سازمان ملل روز یک‌شنبه ( ۱۵ سرطان /تیر) اعلام کرد که هم‌زمان با پایان ضرب‌الاجل تعیین‌شده توسط دولت ایران، هزاران مهاجر خراسان‌افغانستان که مدارک اقامت معتبری در اختیار ندارند، به سوی مرزهای شرقی کشور سرازیر شده‌اند. این سازمان وضعیت در گذرگاه‌های مرزی را «بسیار نگران‌کننده» توصیف کرده‌است.
این هشدار در حالی مطرح می‌شود که در پی تنش‌های منطقه‌ای اخیر و به‌ویژه پس از حملات اسرائیل به خاک ایران، مقام‌های قضایی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران بر لزوم اخراج فوری اتباع خارجی فاقد اسناد اقامتی، به‌ویژه شهروندان خراسان‌افغانستان، تأکید کرده‌اند.
در نتیجه این سیاست جدید، موج گسترده‌ای از بازگشت مهاجران به خراسان‌افغانستان در هفته‌های اخیر شکل گرفته‌است. بر اساس اعلام آژانس مهاجرت سازمان ملل، تنها در ماه گذشته میلادی، بیش از ۲۵۰ هزار تبعه خراسان‌افغانستان به کشورشان بازگردانده شده‌اند.
این در حالی است که تحلیل‌گران مسائل مهاجرت هشدار می‌دهند که چنین حجم عظیمی از بازگشت اجباری، بدون برنامه‌ریزی و هماهنگی کافی، می‌تواند به بحران انسانی در داخل خاک خراسان‌افغانستان و در مناطق مرزی منتهی شود. شرایط اقتصادی، امنیتی و زیربنایی خراسان‌افغانستان در حال حاضر ظرفیت پذیرش موج‌های گستردهٔ بازگشتی را ندارد.
