نویسنده: محمد هارون «خردمند»
گیلاس پنجشیر از جمله میوه‌های خاص و خوش‌طعم خراسان‌افغانستان است که در فصل بهار و اوایل تابستان، دامنه‌های سبز و کوهستانی این استان را رنگین می‌سازد.
این میوه، به‌دلیل اقلیم سرد، خاک حاصل‌خیز و آب زلال کوهستانی منطقه، از کیفیت و طعم بی‌نظیری برخوردار است و به‌عنوان یکی از برندهای محلی پنجشیر شناخته می‌شود.
گیلاس پنجشیر، این میوه بیشتر در شهرستان‌های بازارک، عنابه، رخه، و خنج می‌باشد.
درختان گیلاس در پنجشیر معمولاً به‌صورت پراکنده و در کنار باغ‌های دیگر میوه مانند زردآلو، سیب و شفتالو نیز دیده می‌شوند.
برای دهقانان پنجشیر، فصل گیلاس نه‌تنها فصل برداشت میوه، بلکه زمان درآمدزایی و دادوستد با بازارهای استان‌های دیگر خراسان‌افغانستان است.
گیلاس پنجشیر در بازارهای استان‌های کابل، پروان، کاپیسا و حتی ننگرهار تقاضای بالایی دارد و جایگاه ویژه‌ای در مهمانی‌های محلی و سنت‌های خوراکی مردم دارد.
نصیراحمد پنجشیری، در گفت‌وگو با خراسان تمایز می‌گوید که گیلاس پنجشیر در خراسان‌افغانستان به‌خصوص استان‌های شمالی، مرکزی و شرقی شهرت خاص دارد.
او در ادامه می‌افزاید که گیلاس پنجشیر با این ویژگی‌ها چون: رنگ درخشان و طبیعی (معمولاً از قرمز روشن تا تیره)، طعم شیرین و متعادل با بافتی لطیف، عاری بودن از مواد کیمیاوی یا سم‌پاشی صنعتی و برداشت سنتی و طبیعی توسط باغداران محلی شهرت خاص دارد.
نوید احمد یکی از باغ داران در پنجشیر به خراسان تمایز می‌گوید که با وجود کیفیت بالا گیلاس پنجشیر، اما نبود سردخانه، بسته‌بندی استاندارد و بازار صادراتی از چالش‌های اصلی باغداران گیلاس در استان به شمار می‌رود.
او همچنین، می‌افزاید که نبود راه‌های مواصلاتی مناسب در این استان باعث تلف شدن بخشی از محصول تازه و کاهش سوددهی آن می‌شود.
از سوی هم، مقام‌های محلی گروه طالبان در پنجشیر هفته گذشته اعلام کرده بودند که قرار است در مدت یک هفته، ۱۰۰ تُن میوه گیلاس به ارزش ۲۰ میلیون روپیه خراسان‌افغانستان از پنجشیر به کشورهای اوزبیکستان، قرغیزستان و شهر مسکو صادر شود.
به گفته مسئولان محلی طالبان، فروش گیلاس در این بازارها گامی مهم در راستای گشودن دروازه‌های تازه صادراتی برای میوه‌های این استان محسوب می‌شود.
عدلی‌می، یکی از تاجران اوزبیکستان، می‌گوید که فرصت‌های خوبی برای گسترش روابط تجاری میان خراسان‌افغانستان و کشورهای منطقه وجود دارد و صادرات گیلاس پنجشیر می‌تواند نقش مؤثری در این روند داشته باشد.
این در حالی است که سال گذشته نیز گیلاس پنجشیر به هند و پاکستان صادر شده بود، اما امسال به‌دلیل تحولات سیاسی و تجاری، مسیر صادرات تغییر کرده و قیمت این محصول کاهش یافته است.
گفتنی است که سال گذشته، فروش گیلاس به ۳۶۰ میلیون روپیه خراسان‌افغانستان رسید و امسال نیز دهقانان امیدوارند با صادرات به آسیای میانه، بخشی از زیان‌ها جبران شود.
