ترتیب کننده: سرفراز خان
جنرال محمد پناه، فرزند محمد امیر، از چهره‌ها نام‌آشنای جهاد خراسان‌افغانستان است. او در سال ۱۳۳۶ خورشیدی در دهکدهی سفیدچهر پنجشیر دیده به جهان گشود.
فرمانده پناه، علوم دینی را در مدرسه‌ی سفیدچهر آموخت و در سال ۱۳۵۷ از سوی رژیم کمونیستی به‌اجبار به خدمت سربازی فراخوانده شد و به استان هرات اعزام گردید.
محمد پناه، پس از مدتی دوباره به پنجشیر برگشت و وارد صفوف مجاهدین شد و تحت فرماندهی احمد شاه مسعود قهرمان ملی، فعالیت‌های نظامی خود را در برابر رژیم کمونیستی سابق آغاز کرد.
به گفته‌ی همسنگرانش، محمد پناه از روحیه‌ی جنگ‌آوری فوق العاده‌ی برخوردار بوده است و در مدت کوتاهی استعداد، توانایی و مهارت‌های نظامی خود را به نمایش گذاشت و همراه با دیگر مجاهدین، در فتح پایگاههای مهم و مراکز نظامی ارتش شوروی در پنجشیر، سالنگ‌ها، تخار، بغلان، پروان و کاپیسا نقش مهمی ایفا کرد.
در سال ۱۳۵۹، به‌عنوان فرمانده گروه‌های متحرک تعیین شد و در دفع دو حمله‌ی گسترده ارتش سرخ به دره پنجشیر، نقش برجسته و تعیین‌کننده‌ای داشت.
محمد پناه در اوج حملات خونین ارتش سرخ، فرماندهی قرارگاه چمالورده را که یکی از پایگاههای مهم مجاهدین محسوب می‌شد، بر عهده داشت و همراه با همرزمانش، کارنامه‌ی مثال‌زدنی را به جا گذاشت.
فرمانده پناه خان در سال ۱۳۶۱، از سوی رهبری جبهه پنجشیر به‌عنوان فرماندهی عمومی سالنگ‌ها منصوب شد و در مدت سه سال فرماندهی خود، چندین عملیات موفقیت‌آمیز علیه نیروهای شوروی طراحی و اجرا کرد. در این عملیات‌ها، نیروهای تحت امر او صدها عراده تانک و وسایل نقلیه‌ی ارتش سرخ شوروی سابق را منهدم، صدها میل سلاح آنان را به غنیمت گرفتند و ده‌ها تن از افسران و سربازان شوروی را به اسارت درآوردند.
عملیات‌های موفق‌آمیز پناه خان در سالنگ‌ها، به شهرتش افزود و شجاعت او زبانزد خاص و عام شد. حتی ارتش سرخ شوروی، او را به نام “ژنرال پناه” و دره‌ی سالنگ را “دره‌ی مرگ” نام گذاری کرد.
شاید کم‌تر اتفاق افتاده باشد که جنگنده‌ای از سوی دشمنش رتبه گرفته باشد.
ضربات سنگین ژنرال محمد پناه و نیروهایش بر پیکر ارتش سرخ و دولت کمونیستی، چنان تاثیرگذار بود که رژیم کمونیستی او را در یک دادگاهی فرمایشی انقلابی، غیاباً به اعدام محکوم کرد.
این اقدام، محبوبیت ژنرال محمد پناه را بیش‌ازپیش در بین مجاهدین و مردم خراسان‌افغانستان افزایش داد و منحیث فرماندهی مبتکر و شجاع و نترس شناخته شد.
در سال ۱۳۶۴، برای طراحی و اجرای حملات علیه نیروهای شوروی و دولت کمونیستی، به استان بغلان رفت و مرکز فرماندهی خود را در مناطق کوهستانی شهرستان نهرین ایجاد کرد. او به مدت یک سال، در آن مناطق رهبری و سازمان‌دهی نیروهای مجاهدین را بر عهده داشت.
ژنرال محمد پناه در فتح گارنیزیون فرخار، گارنیزیون کلفگان، فرقه‌ی نهرین، شهر تالقان (مرکز استان تخار) و چندین عملیات چریکی دیگر در صفحات شمال کشور، نقش کلیدی و سرنوشت‌سازی ایفا کرد.
پس از خروج ارتش سرخ از خراسان‌افغانستان و گسترش مناطق تحت کنترل مجاهدین، ژنرال محمد پناه به‌عنوان فرماندهی نخستین واحدهای تشکیلات مرکزی ارتش اسلامی مجاهدین تعیین شد. او در تسخیر باقیمانده‌ی مناطق استان تخار، فرماندهی بخشی از عملیات‌هایی را بر عهده داشت که منجر به فتح خواجه‌غار در استان تخار و شهرستان‌های خان‌آباد و دشت ارچی در استان کندز شد.
ژنرال محمد پناه در فتح کابل و پیروزی انقلاب اسلامی، نقش کلیدی و تعیین‌کننده داشت. پس از تصرف مراکز عمده‌ی رژیم کمونیستی در جبل‌سراج، چاریکار و بگرام، به‌عنوان اولین فرماندهی نیروهای جهادی فاتح، وارد کابل شد و در تحکیم پایه‌های دولت اسلامی نقش مهمی ایفا کرد.
در دوران حکومت اسلامی، ژنرال محمد پناه به مدت سه سال، در جبهات کاپیسا، پروان، بامیان، بغلان و کابل، فرماندهی بخشی از نبردهای دفاعی را برعهده داشت.
فرمانده پناه را بیشتر به حیث یک فرمانده نترس و خستگی‌ناپذیر می‌شناختند.
ژنرال محمد پناه، در جریان مقاومت علیه طالبان، در نبردی رو در رو، در شب ۲۴ حوت ۱۳۷۳، همراه با دو همرزم خود، داکتر محمد امین و محمد عرفان، کشته شد، و در دهکدهی سفید چهر به خاک سپرده شد.
