نویسنده: احمد آرش موحد
مقدمه
تاریخ گواه جنگ‌های متعددی بوده است که بسیاری آن به دلایل اقتصادی و فرهنگی رخ داده است. جنگ‌هایی که به دلایل اقتصادی رخ داده است کاملا واضح است هدف آن در گذشته و حال زر اندوزی و پر کردن خزانه‌ها و یا تسخیر یک منطقه اقتصادی می‌باشد و پس از رسیدن به آن اهداف ملت‌های گرسنه و سیاست مداران ثروت مند باقی خواهند ماند ولی در زمان کنونی ضرر اقتصای جنگ بیشتر از مفاد آن است. و به همین دلیل کشور‌ها از وقوع جنگ اجتناب می‌کنند ولی بعضی اوقات با وجود ضرر‌های اقتصادی نمی‌شود از جنگ اجتناب کرد و آن وقتی می‌باشد که وجود/ بقا و فرهنگ آن کشور در خطر می‌باشد و آن کشور مجبور به آغاز جنگ می‌شود روسیه هم از چنین مشکلی در امان نبوده و این مشکل سال ۲۰۱۴ به گونه کامل دامنگیر آن شد. روسیه وجود و فرهنگ خود را در خطر دیده و جنگی را علیه عامل آن به راه انداخته است. عامل این جنگ که همانا غرب و اکراین می‌باشند در سال ۲۰۱۴ انقلاب در اکراین و به قدرت رسیدن طرفداران غرب و در پی آن تصرف کریمیه توسط روسیه آغاز شده و تنش‌های آن در پی کشتار و سانسور روس تباران اکراین ادامه پیدا کرد.
و بلاخره روسیه در فبروری ۲۰۲۲ اقدام بر غیر نظامی‌سازی اکراین کرد و تا اکنون این عملیات ادامه دارد (جولای ۲۰۲۴) در این مقاله سعی بر آن شده تا عوامل فرهنگی این جنگ مفصلا توضیح داده شود. دراین مقاله به بررسی چگونگی تسخیر کریمیه کشتار روس تباران /انقلاب ۲۰۱۴ اکراین/ عوامل فرهنگی جنگ و آغاز آن در سال ۲۰۲۲ پرداخته می‌شود.
عوامل فرهنگی جنگ روسیه و اکراین
جنگ میان روسیه و اکراین در حال حاضر (۲۰۲۴ ) بزرگترین جنگ روی کره زمین می‌باشد. این جنگ برای هر دو کشور جنگ حیاتی و مهم بوده که ابعاد و عوامل زیادی دارد. یکی از این عوامل و یا مهمترین آن عامل فرهنگی بوده که بر می‌گردد به تاریخ پر فراز و نشیب اتحاد جماهیر شوروی از همان دوران که جماهیر شوروی فروپاشید و کشور‌های جدیدی شکل گرفتند.
در قدم اول دغدغه روسیه حل مسائل داخلی مخصوصا مشکلات اقتصادی بود ولی بعد از گذشت چند سالی و فایق آمدن روسیه به این مشکلات آن وقت بود که روسیه فکر زیر سیطره داشتن کشور‌هایی را که قبلا عضو اتحاد جماهیر شوروی بودند را پیاده کرد و یکی از اولین قدم‌هایش تصرف جزیره کریمیه بود این جزیره در وقت استقلال اکراین از شورویی به آن کشور سپرده شده بود.
قابل یاد آوریست که کریمیه از لحاظ نژادی با اکثریت روس تباران و اقلیت اکراینی می‌باشد. در مورد تصرف جزیره کریمیه بعدا مفصل خواهیم نوشت ولی اینکه چه دلایلی باعث این کار روسیه شد قابل بحث می‌باشد.
جهان در سال‌های بعد از جنگ سرد یک آرامش تاریخیی را تجربه کرد که تاریخ بشریت هرگز شاهد چنین آرامشی نبود این آرامش ناشی از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و یکه تازی امریکا در میدان روابط بین الملل بود. در توافقات روسیه و امریکا. امریکا تعهد کرده بود مرز‌های ناتو را به طرف اروپای شرقی گسترش نخواهد داد ولی این طور نشد و مرز‌های ناتو حتی در همسایگی‌های روسیه نیز رسید. و همین باعث شد که روسیه اقدامات جدی‌تری علیه پیشروی‌های ناتو انجام دهد و تصرف کریمیه یکی از این اقدامات می‌باشد. یکی از عوامل حمله روسیه بالای اکراین همانا کشتار روس تباران و دشمنی با فرهنگ و زبان آنها بوده که این موضووع خود نشانگر تمایل اکراین به غرب می‌باشد.
دولت اکراین و آزوف‌های دست پرورده امریکا جنایات بی شماری علیه روس‌های اکراین انجام میدادند که همواره سبب خشم روسیه میشد. ولی دولت روسیه سال‌های متمادیی مدارا نموده و به نتیجه ای نرسید تا این که بلاخره روسیه مجبور به حمایت از روس تباران آنجا شده و حتی مداخله نظامی‌نمود.
۱. انقلاب ۲۰۱۴ اوکراین
انقلاب کرامت که همچنین به عنوان انقلاب میدان و انقلاب ۲۰۱۴ اوکراین شناخته می‌شود، در فوریه ۲۰۱۴ در اوکراین رخ داد. و پایان‌بخش اعتراضات یورومیدان بود. این انقلاب با درگیری‌های مرگبار بین معترضان و نیروهای امنیتی در کی‌یف پایتخت اوکراین و در ادامه با برکناری رئیس‌جمهور ویکتور یانوکوویچ و بازگشت قانون اساسی ۲۰۰۴ به اوج خود رسید. همچنین منجر به آغاز جنگ روسیه و اوکراین شد.
در نوامبر ۲۰۱۳، موجی از اعتراضات در مقیاس بزرگ (معروف به یورومیدان) در واکنش به تصمیم ناگهانی رئیس‌جمهور یانوکوویچ مبنی بر عدم امضای توافقنامه همکاری و تجارت آزاد با اتحادیه اروپا، در عوض روابط نزدیک‌تر با روسیه و اتحادیه اقتصادی اوراسیا به راه افتاد. در فوریه ۲۰۱۴ پارلمان اوکراین با اکثریت قاطع آرا به امضای توافقنامه با اتحادیه اروپا رای داده بود.
روسیه بر اوکراین فشار آورد تا این توافق به امضا نرسد. این اعتراضات ماه‌ها ادامه یافت و معترضان به مرور خواستار استعفای یانوکوویچ و دولت آزارف شدند. در ژانویه و فوریه ۲۰۱۴، درگیری بین معترضان و پلیس ضد شورش ویژه برکوت منجر به کشته شدن ۱۰۸ معترض و ۱۳ افسر پلیس و مجروح شدن بسیاری دیگر شد. این انقلاب در واقع شکست طرفداران روسیه توسط طرفداران غربی می‌باشد. و این در واقع راه را برای دخالت روسیه به اکراین باز نمود. نا گفته نباید گذاشت که این انقلاب مصداق دخالت پشت پرده ای امریکا علیه رقبایش بوده و ثابت می‌سازد که امریکا به توافقات صلح و آرامش جهانی به هیچ وجهه پایبند نیست و نبوده است.
۲. تصرف کریمیه
در سال ۲۰۱۴ جهانیان شوک تازه‌ای دیدند در یکی از روز‌های این سال روسیه شبه جزیره کریمیه را بدون کدام درگیری نظامی‌تصرف نموده و در ۱۶ مارچ همین سال توسط یک همه پرسی ۸۱ درصد واجدان شرایط در آن شرکت نموده بودند و ۹۶.۷۷ درصد از اشتراک کننده گان این همه پرسی رای مثبت مبنی بر الحاق این منطقه به روسیه در صندوق‌ها ریخته بودند و دو روز بعد ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه سند پیوست کریمیه را امضا نموده و آنرا جزء جدایی ناپذیر روسیه خواند.
تصرف کریمیه پس از آن صورت گرفت که انقلابی در درون اکراین صورت گرفت که طی آن رئیس جمهور اکراین (ویکتور یانوکوویچ) که از طرفداران روسیه بود سرنگون شده و جناح طرفدار غرب روی صحنه آمدند.
۳. تعیین تکلیف روس تباران اکراین
پس از انقلاب ۲۰۱۴ در اکراین و روی کار آمدن دولت طرفدار غربی و به اوج رسیدن تنش‌ها با روسیه تبعیض-کشتار و سانسور علیه روس تباران شدت گرفته و بهانه‌های مختلفی برای ظلم و ستم علیه آنها اتخاذ میشد که این خود تحریک قصدی روسیه به حساب می‌آید. دولت‌ها در مقابل مردم خود مسئول اند تا از گونه ء نژادی و هویتی آنها در سراسر جهان دفاع و حراست نماید. و هم چنین این در حالیست که روسیه جمعیت اکراینی و بلاروسی را در حقیقت نژاد روسی دانسته و آنها را روس‌های کوچک مینامد.
با این وجود بنابر اعلام نهاد‌های داخلی اکراین روس تباران اکراین بزرگ ترین اقلیت این کشور را تشکیل میدهد که فیصدی آنها ۱۷%اعلام شده است، اگرچه این درصدی از طرف روس‌ها قابل قبول نبوده و آنها تعداد روس‌های اکراین را بیشتر از چیز اعلام شده می‌دانند.
۳. اکراین غرب زده
یاد آور شدیم که پس از انقلاب ۲۰۱۴ اکراین این کشور به دست متمایلین غرب افتاده و کم کم از روسیه دور تر شد. در طول این ۸ سال (از ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲) غربی‌ها این کشور را علیه روسیه تحریک ساخته و آماده نبرد ساختند. در این مدت روس تباران اکراین به هر بهانه‌ای تحت ظلم و ستم قرار می‌گرفتند. و اکراینی‌ها نفرتی علیه روسیه پیدا کرده بودند. که سازنده این نفرت غرب بود در این مدت غرب اکراین را به یکی از قدرت‌های نظامی‌تبدیل نمود در حدی که اکراین وسائل نظامی می‌ساخت و داشت آهسته آهسته به یک جنگ تمام عیار به معنای امروزی آن (۲۰۲۴) آماده میشد، این جنگ برای هردو کشور جنگ حیاتی و در اصطلاح به معنی نبرد برای بقاء می‌باشد.
در گذشته و در طول دو جنگ جهانی وقتی نگاه شود دیده می‌شود که اکراین به مثابهء دروازه روسیه بوده و ارتش‌های متخاصم دشمن از همین دروازه علیه سرزمین اصلی روسیه وارد شده اند. روسیه بدون اکراین با آن وسعت همیشه در خطر نابودی بوده و روس‌ها این نبرد را برای تداوم بقا منحیث یک قدرت نظامی‌آغاز نموده اند.
سال ۲۰۲۲ و حمله روسیه به اکراین
بلاخره تخاصمات اکراین به رهبری غرب و روسیه منجر به آغاز جنگ تمام عیار در ۲۴ فبروری ۲۰۲۲ شد. روس‌ها در این روز با فرمان ولادیمیر پوتین از چهار جهت بالای اکراین حمله نموده و در شهرهای این کشور پیشروی سریعی داشتند و در مقابل رئیس جمهور اکراین ولودیمیر زلنسکی حکومت نظامی‌و بسیج عموم اعلان کرد.
این تهاجم که از طرف روس‌ها عملیات نظامی‌خوتنده می‌شود با هدف غیر نظامی‌سازی اکراین آغاز شده و تا اکنون (۲۰۲۴) ادامه دارد. در مقابل این تهاجم موج عظیمی‌از تحریمات از جانب کشور‌های غربی غلیه روسیه وضع شد و لی هیچ کدام کار آمد نبوده و نیست. کشور‌های غربی از اکراین حمایت سیاسی و نظامی‌خویش را با هدف دفاع از خود و آزاد سازی مناطق از دست رفته اغاز نمودند ولی هیچ جز زیان و کشتار اکراینی‌ها به بار نیاورد.
اکراینی‌ها در مقابل هنوز هم کشتار غیر نظامیان روس تبار را متوقف ننموده و ادامه میدهند. قابل یاد آوریست که تحریمات که این تحریمات نتیجه بر عکس علیه روسیه داشته است و در زمان جنگ حتی اقتصاد روسیه رشد هم کرده است. روسیه در قدم اول مناطق با اکثریت روس را تصرف نمود و این مربوط بر عوامل و پس زمینه‌هایی فرهنگی می‌باشد که تا اکنون بر آن مناطق حاکمیت داشته و آنها را جزء از خاک روسیه ساخته و برای مردم آن پاسپورت روسی صادر نموده است.
هم اکنون روسییه بیشتر از ۲۵% خاک اکراین را تصرف نموده است و با وجود کمک‌ها و مصارف گزاف غرب و قربانی کردن بی دریغ اکراینی‌ها توسط دولت شان هنوز هم روسیه به پیشروی در خاک اوکراین ادامه داده است. و آینده این کشور جز ویرانی اکراین و خواری ملت آن دیگری برای اکراین به ارمغان نخواهد داشت.
نتیجه گیری
شکی نیست که این جنگ نتیجه غرب زدگی و فراموشی اصلیت اکراینی‌ها توسط خود اکراینی‌ها می‌باشد ولی باادامه این جنگ اکراینی خسارت بیشتری نسبت به روسیه خواهند دید یعنی هم می‌یرند و هم خاک خود را از دست میدهند و این نتیجه سیاست اشتباه آنها و هم چنان توطئه‌های غرب می‌باشد.
این جنگ را میتوان جنگ برای نجات و حفظ فرهنگ طرفین نامید ولی متاسفانه جنگ در هر بعدی که باشد همان جنگ است. که نتیجه آن ده‌ها هزار کشته و زخمی و آوارگی میلیون‌ها تن شده است. این جنگ را با هر سناریوی که ببینیم به منفعت اکراین نیست بلکه باعث کوچک شدن و یا حتی نابودی اکراین خواهد شد. در این جنگ دو سناریوی واضح دیده می‌شود:
۱. تجزیه اکراین به دو منطقه: اکراین شرقی و غربی که شرقی زیر تسلط روسیه و غربی آن متمایل به غرب و آمریکا و
۲. یا سناریوی دوم نابودی اکراین از صححنه جغرافیای سیاسی جهان و تکه تکه شدن آن و در بدری ملت اکراین که آن وقت درد سری برای اروپا خواهد شد.
در این جنگ امریکا جیزی را از دست نمی‌دهد بلکه ساحه نفوذ آن یکم کوچک خواهد.چیزی که از این جنگ کشور‌ها می‌آموزند این است که پذیرش فرهنگ بیگانه و ستیز با فرهنگ خودی میتواند منجر به نابودی آنها شود. جنگ روسیه و اکراین نشان داد که یک کشور برای ادامه بقای خود حتی در قرن بیست و یکم نیز میتواند به سوی کشور‌های دیگر لشکر کشیده و فرنک خود را نجات داده و بقای خویش را تضمین کند. این جنگ میتواند منجر به جنگ سوم جهانی شود که تبعات آن برای بشر غیر قابل تصور خواهد بود ولی این جنگ را میتوان با سیاست مدبرانه تمام کرد که نتیجه آن ادامه بقا و حل منازعه دو کشور خواهد بود.
منابع
۱. جنگ اکراین و پیامد‌های آن برای اروپا “حسین فتاحی و محمود حسینی حوت ۱۴۰۲
۲. مرکز صادرات و واردات. «اقتصاد روسیه بعد از تحریم غربی‌ها و آمریکایی‌ها». مرکز مشاوره صادرات و واردات.۱۴۰۲
۳. جنگ روسیه و اکراین ” گزارش اختصاصی افغانستان انترنشنال ۱۴۰۱″
۴. پوتین سند الحاق کریمه به روسیه را امضاء کرد». بی‌بی‌سی فارسی.
۵. «پوتین: کریمه جزء جدایی ناپذیر روسیه شده است». فرارو. ۲۷ اسفند ۱۳۹۲.
۶. «آمریکا: روسیه بهای اشغال نظامی‌کریمه را خواهد پرداخت». مردمی‌ها. ۲۶ اسفند ۱۳۹۲.
۷. علی عطار (۱۱ شهرویور ۱۳۹۳). «آرزوهای کرملین از رؤیا تا واقعیت».
۸. Lister, Tim; Kesa, Julia (24 February 2022). “Ukraine says it was attacked through Russian, Belarus and Crimea borders”. سی‌ان‌ان. Archived from the original on 24 February 2022. Retrieved 24 February 2022.
۹. مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Russian military interve
